Upadłość konsumencka a emerytura – co warto wiedzieć o wpływie na świadczenia?

Upadłość konsumencka to procedura sądowa przeznaczona dla osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej i nie są w stanie regulować swoich zobowiązań finansowych. Jej głównym celem jest oddłużenie osoby zadłużonej poprzez likwidację majątku i podział środków między wierzycieli, a także ustalenie planu spłaty lub umorzenie części zobowiązań. Postępowanie to regulowane jest przez ustawę Prawo upadłościowe. 

Z możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej mogą skorzystać osoby, które stały się niewypłacalne, czyli utraciły zdolność do płacenia swoich długów przez okres co najmniej trzech miesięcy. Wniosek o upadłość składa się do sądu upadłościowego, który ocenia zarówno przesłanki formalne, jak i przesłanki negatywne, mogące wykluczyć tę procedurę, np. działanie dłużnika w złej wierze.

Czy komornik może zająć emeryturę podczas upadłości konsumenckiej?

Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej następuje zawieszenie postępowań egzekucyjnych, co oznacza, że komornik traci prawo do dalszych zajęć majątku, w tym emerytur. Od tej pory zarząd majątkiem dłużnika przejmuje syndyk, który prowadzi postępowanie upadłościowe i decyduje o tym, jakie składniki majątku mogą zostać przeznaczone na spłatę zobowiązań. 

Jednak przy ogłoszeniu upadłości wcześniej prowadzone zajęcia komornicze nie zostają automatycznie anulowane – sąd musi formalnie zatwierdzić umorzenie prowadzonych postępowań egzekucyjnych. W praktyce oznacza to, że do czasu tej decyzji może dochodzić do dalszego potrącania części emerytury przez komornika, choć jest to stan przejściowy i powinien być jak najszybciej uregulowany.

Ile z emerytury może zostać zajęte w toku postępowania upadłościowego?

W ramach postępowania upadłościowego część emerytury dłużnika może być przeznaczana na potrzeby masy upadłościowej, czyli środków służących spłacie wierzycieli. Potrącenia odbywają się jednak w granicach obowiązujących przepisów prawa, które zabezpieczają minimalny dochód dłużnika potrzebny do utrzymania. Zgodnie z regulacjami 

Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z emerytury można potrącać maksymalnie do 50% świadczenia na potrzeby egzekucji cywilnej, jednak w postępowaniu upadłościowym kwoty te mogą być korygowane przez sąd w zależności od sytuacji życiowej i zdrowotnej upadłego. W każdej sytuacji musi zostać zachowana kwota wolna od potrąceń, która w przypadku emerytów wynosi równowartość 75% minimalnej emerytury brutto.

Jakie świadczenia emerytalne są chronione przed zajęciem?

Nie wszystkie świadczenia emerytalne podlegają zajęciu. Przepisy chronią takie źródła dochodu jak dodatek pielęgnacyjny, zasiłki rodzinne, dodatki kombatanckie oraz inne świadczenia o charakterze socjalnym. Świadczenia te nie wchodzą do masy upadłości i nie mogą być wykorzystane na spłatę zadłużenia. 

Również niektóre emerytury z zaopatrzenia służb mundurowych lub specjalne świadczenia honorowe, podlegają ograniczeniom egzekucyjnym i często korzystają z dodatkowych form ochrony. Zakres ochrony świadczeń wynikający z przepisów ma na celu zapewnienie upadłemu minimum egzystencji oraz ochronę przed sytuacją całkowitej utraty środków do życia.

Czy ogłoszenie upadłości wpływa na wysokość przyszłej emerytury?

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej nie wpływa bezpośrednio na wysokość przyszłej emerytury, ponieważ sama procedura oddłużeniowa nie zmienia podstawy wymiaru świadczeń ani nie anuluje wcześniejszych składek emerytalnych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych oblicza emeryturę na podstawie zgromadzonych składek oraz stażu ubezpieczeniowego, niezależnie od historii upadłościowej osoby. 

Wartym zaznaczenia jest fakt, że jeśli dłużnik był wcześniej zatrudniony i przekazywano za niego pełne składki emerytalne, jego upadłość nie obniży naliczanej później emerytury. Jednak pogorszenie sytuacji materialnej po ogłoszeniu upadłości może wpłynąć na decyzję o wcześniejszym przejściu na emeryturę lub obniżenie aktywności zawodowej, co w dłuższej perspektywie może redukować poziom zgromadzonych środków.

Artykuł powstał przy współpracy z upadlosc-kancelaria.pl.